De Dental Trauma Guide

Een betrouwbare bron voor evidence-based richtlijnen bij de behandeling van tandheelkundig trauma.

INTRODUCTIE

Traumatologie in de tandheelkunde: het bewijsprobleem

Tandheelkundig trauma vereist vaak een interdisciplinaire aanpak, waarbij zowel tandartsen-algemeen practici als gespecialiseerde tandheelkundige zorgverleners bij betrokken zijn. Optimale behandeling is afhankelijk van de expertise van een breed scala aan dentale specialisten, zoals mond- en kaakchirurgen, kindertandartsen, endodontologen, orthodontisten, tandprothetici en parodontologen. De eerstelijns spoedeisende zorg wordt meestal verleend door de kaakchirurg of de kindertandarts op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis. Daarna kan de patiënt worden verwezen naar een tandarts algemeen practicus of een endodontoloog voor verdere behandeling, zoals endodontische of restauratieve zorg. Het komt ook voor dat de tandarts algemeen practicus de patiënt als eerste ziet en deze verwijst naar een specialist. In een later stadium kunnen de orthodontist, de tandprotheticus en de parodontoloog betrokken worden bij aanvullende behandelingen. Dit uitgebreide traject, dat vaak voorkomt bij gevallen van tandheelkundig trauma, kan leiden tot een gebrek aan controle over de algehele kwaliteit van de behandeling. Er is extreem weinig onderzoek gedaan binnen de klinische traumatologie en de tandheelkundige traumatologie lijkt in zekere zin een weeskind binnen de tandheelkunde te zijn geworden. Tandheelkundige traumatologie is afhankelijk van kennis uit onderzoek in diverse disciplines. Om deze reden is interdisciplinaire communicatie, over de grenzen van ieders specialisme heen, van groot belang.

Aan het einde van de vorige eeuw nam de belangstelling binnen alle tandheelkundige disciplines toe om de validiteit van bestaande behandelprincipes te analyseren. Dit leidde tot de erkenning van evidence-based dentistry (EBD), met gerandomiseerde klinische onderzoeken (RCT’s) als gouden standaard voor de toekomst. In de beroemde bewijspiramide ‘Mount evidence’ behoren de meeste onderzoeken op het gebied van tandheelkundige traumatologie tot een zeer laag niveau. Slechts enkele RCT’s zijn gepubliceerd, en de vooruitzichten op nieuwe RCT’s zijn beperkt.

Wat is de oorzaak van dit probleem?

In de eerste plaats bemoeilijkt het gedeelde verantwoordelijkheidsgevoel tussen specialismen de organisatie en evaluatie van onderzoek in de tandheelkundige traumatologie. Ten tweede zijn de ethische bezwaren rondom het verkrijgen van informed consent van een kind of volwassene met een letsel om deel te nemen aan een RCT onvermijdelijk. Gegronde argumenten om de experimenten, ondanks deze problemen, uit te voeren zijn zelden aanwezig. Deze belemmering maakt het uitvoeren van de meeste RCT’s met betrekking tot de behandeling van acute traumatische tandletsel vrijwel onmogelijk.

Wat zijn de alternatieven?

Dierstudies vormen vaak het beste alternatief. Ze stellen onderzoekers in staat om de parameters te controleren die de uitkomst van het experiment kunnen beïnvloeden . Dit is in menselijke studies niet haalbaar, omdat de letsels bij dierstudies door de onderzoeker onder gecontroleerde omstandigheden kunnen worden toegebracht. De huidige behandelrichtlijnen onderstrepen de waarde van dierproeven, aangezien ze sterk afhankelijk zijn van informatie die uit dierstudies is verkregen.

Zijn dierproeven betrouwbaar?

Deze vraag is zorgvuldig onderzocht en experimenten met apen lijken een hoge mate van betrouwbaarheid te hebben, terwijl het gebruik van honden vaak te optimistische resultaten lijkt te geven met betrekking tot genezing van de pulpa. Studies bij ratten lijken een significante variatie in genezing van het parodontale ligament (PDL) te laten zien met een kans op een tijdelijke ankylose, wat dit model onbetrouwbaar maakt in studies naar tandhelkundige trauma’s die de PDL beïnvloeden. Om deze reden zouden de belangrijkste bevindingen uit experimentele studies idealiter geverifieerd moeten worden in klinische studies.

Zijn niet-gerandomiseerde klinische studies bij mensen een valide methode om het effect van behandelingen voor tandheelkundig trauma te beoordelen?

Wanneer de juiste statistische modellen worden toegepast en groepen met vergelijkbare kenmerken vóór en na het letsel kunnen worden geïsoleerd en vergeleken, wordt het mogelijk om de invloed van verstorende factoren aanzienlijk te verminderen. De uitkomsten moeten echter met enige terughoudendheid worden geëvalueerd, omdat het risico op interferentie door verstorende factoren nooit volledig kan worden uitgesloten. Dit soort analyses heeft tot nu toe nuttige informatie opgeleverd over het effect van verschillende behandelprocedures zoals repositie, type en duur van spalken en het gebruik van antibiotica. RCT in de traumatologie is niet altijd mogelijk, zeker niet in noodsituaties. Bij vervolgbehandelingen, waarin verschillende medicatie of behandelingen kunnen worden toegepast, is randomisatie echter mogelijk.

Hoe groot is het kennishiaat voordat we de noodzakelijke wetenschappelijke basis hebben om evidence-based behandelingen te kunnen aanbieden voor alle soorten tandheelkundig trauma?

Om die vraag te beantwoorden moet men zich allereerst richten op de meest bepalende indicator voor een al dan niet succesvolle traumagenezing, namelijk het traumatype. Tandheelkundig trauma kan worden onderverdeeld in 8 fractuur- en 6 luxatie-gevallen. Combinatieletsels waarbij zowel luxatie als fracturen is opgetreden, komen helaas vaak voor, en veroorzaken 48 combinaties die moeten worden gezien als 48 verschillende genezingsscenario’s. De complexiteit wordt verder vergroot door het feit dat trauma aan de melk- en blijvende tanden als afzonderlijke gevallen moeten worden behandeld. Dit resulteert in 96 verschillende traumagebeurtenissen! Eén enkel woord kan de behandeling van traumatisch tandletsel over de hele wereld karakteriseren: CHAOS.

Er zijn verschillende indicatoren voor pulpa- en parodontale genezing geïdentificeerd voor de individuele trauma-gevallen, sommige weerspiegelen de ernst en aard van het toegebrachte trauma, sommige beschrijven patiëntkenmerken en sommige weerspiegelen de invloed van de keuze van de behandeling. De beste indicator lijkt het type trauma te zijn. Het stadium van de wortelontwikkeling lijkt een sterke voorspellende factor te zijn voor alle soorten tandheelkundig trauma’s, en beïnvloedt zowel de pulpa- als de parodontale genezing. Dit is niet verrassend, aangezien een goede bloedtoevoer essentieel is voor de genezing van de pulpa en de grootte van het apicale foramen dus direct verband houdt met de mogelijkheid van revascularisatie van de aangetaste tand.

De keuze van de aangeboden behandeling heeft een direct effect op het genezingsresultaat van luxatieletsels, waarbij vaak verschillende behandelingsopties beschikbaar zijn, zoals ± repositie, ± spalken en ± antibiotica. Voor de behandeling van kroonfracturen met blootliggend dentine en/of pulpa-expositie lijkt de hoeveelheid onderzoek die nodig is om betrouwbare antwoorden te verkrijgen voor alle behandelmogelijkheden enorm. Voor kroon-wortelfracturen zijn er verschillende behandelingsopties en er is uitgebreid onderzoek nodig voordat betrouwbare antwoorden kunnen worden gegeven over welke behandelingsoptie de best mogelijke behandeling biedt.

De veelheid aan mogelijke traumascenario’s en de grote verscheidenheid aan behandelopties maken het voor leken en professionals erg moeilijk om evidence-based behandeling te bieden en de best mogelijke behandelkeuze voor de patiënt aan te bevelen. Met dit in het achterhoofd is het niet verrassend dat veel tandheelkundige traumabehandelingen wereldwijd verre van ideaal zijn. Enquêtes in veel landen wereldwijd, zoals Engeland, Australië, Nieuw-Zeeland, Tanzania, Brazilië, Zwitserland, Zweden, Turkije, Koeweit, Maleisië, Turkije, India, Japan, China, Nigeria en Chili, hebben aangetoond dat de kennis over een adequate behandeling van getraumatiseerde tanden ontoereikend is, wat impliceert dat tot de helft van alle aangeboden behandelingen niet noodzakelijk zijn of direct schadelijk zijn voor de patiënt.

De Dental Trauma Guide is een initiatief om deze ongewenste situatie te verbeteren door de huidige kennis over tandheelkundige traumatologie eenvoudig toegankelijk te maken via het internet. Al 40 jaar worden patiëntendossiers verzameld in het University Hospital of Copenhagen, wat de informatie creëerde die is opgenomen in de uitgebreide database die is gebruikt bij het ontwikkelen van de Dental Trauma Guide voor behandelingsselectie en prognoseschatting. Sinds 1965 is gestandaardiseerde documentatie van langetermijneffecten van traumabehandelingen verzameld en dit materiaal (4000 gevallen) vormt samen met de resultaten van 80 klinische studies en 65 experimentele dierstudies met apen nu de wetenschappelijke basis voor de Dental Trauma Guide.

Er is naar gestreefd om de informatie op een gestructureerde en gebruiksvriendelijke manier beschikbaar te stellen, zodat de behandelaar een juiste diagnose, een behandelplan en een vervolgplan kan opstellen en een risico-inschatting kan maken voor complicaties bij de genezing.

Het stellen van een juiste diagnose

Zoals eerder vermeld, kan een getraumatiseerde tand lijden aan een van de 96 verschillende trauma aandoeningen. De juiste keuze van de behandeling is uiteraard afhankelijk van het vermogen van de behandelaar om de juiste diagnose te stellen. In dit opzicht zal de Dental Trauma Guide de internationale WHO-classificatie volgen. Om onervaren clinici in de tandheelkundige traumatologie te ondersteunen, zal een Trauma Wegwijzer in de website worden opgenomen om de behandelaar via een reeks ‘ja’- en ‘nee’-vragen naar een juiste diagnose te leiden.

Het is van groot belang om de letsels op een gestandaardiseerde manier te registreren. De classificatie door Andreasen wordt aanbevolen omdat deze nauw verband houdt met de behandeling. De Dental Trauma Guide stelt de clinicus in staat om alle informatie te vinden om traumatische tandletsels te kunnen diagnosticeren en classificeren.

De Eden-Baysal-index is een index die op basis van vijf cijfers alle belangrijke informatie bevat en eenvoudig kan worden geautomatiseerd. Door dit samen met een schematisch afbeelding te gebruiken dat de letsels illustreert, zal het voor clinici wereldwijd, zelfs clinici met weinig ervaring met trauma, vergemakkelijken om traumatische tandletsels nauwkeurig vast te leggen in een noodsituatie. Met deze index kunnen combinatieletsels gelijktijdig worden geregistreerd. Een gestandaardiseerde registratie zal het vergelijken van gegevens en resultaten tussen verschillende centra wereldwijd vergemakkelijken, waardoor er meer materiaal voor onderzoek beschikbaar komt.

Eden Baysal index

---

Aantal tanden (FDI)	Tussen haakjes
1e cijfer Kroonfractuur	0 to 5	0 = geen 1 = glazuurfractuur 2 = glazuur- en dentinefractuur = ongecompliceerde kroonfractuur 3 = glazuur- en dentinefractuur inclusief pulpa = gecompliceerde kroonfractuur 4 = glazuur-dentine-cementfractuur = ongecompliceerde kroon-wortelfractuur 5 = glazuur-dentine-cementfractuur inclusief pulpa = gecompliceerde kroon-wortelfractuur	(Klik op de afbeelding voor een gedetailleerde weergave)
2e cijfer Wortelfractuur	0 tot 3	0 = geen 1 = apicale 1/3 wortelfractuur 2 = middelste 1/3 wortelfractuur 3 = cervicale 1/3 wortelfractuur	(Klik op de afbeelding voor een gedetailleerde weergave)
3e cijfert Luxatie letsel	Hoofdletterl eerste letters	N = Geen C = Concussie S = Subluxatie L = Laterale luxatie E = Extrusie-luxatie I = Intrusie-luxatie A = Avulsie
4e cijfer Afvorming en vorm van de apex	Klein eerste letters	i = niet-afgevormd m =afgevormd r = geresorbeerd
5e cijfer Fractuur processus alveolaris	+ or –	+ teken = fractuur processus alveolaris – teken = geen fractuur processus alveolaris
Weke delen letsel	Superscript 0 tot 8	0 = geen 1 = abrasie van huid/lip 2 = laceratie van huid/lip 3 = contusie van huid/lip 4 = avulsie van huid/lip 5 = intra-orale abrasie 6 = intra-orale laceratie 7 = intra-orale contusie 8 = intra-orale avulsie	(Klik op de afbeelding voor een gedetailleerde weergave)

---

Voorbeelden van het gebruik van de index:
Linker centrale incisief met extrusie luxatie kan beschreven worden met de 5-cijferige code: (21)00Ei-
Rechter laterale incisief met kroonwortelfractuur met pulpa expositie en onvolledige wortelformatie: (12)50Ni-
Linker centrale incisief met kroonwortelfractuur met pulpa-expositie en laterale luxatie met processus alveolaris fractuur krijgt de code: (21)30Lm+
Laterale incisief met kroonfractuur in dentine zonder pulpa-expositie en wortelfractuur in apicaal derde van de wortel met afgevormde apex (12)21Nm-

Het selecteren van behandelingen die de genezing van pulpa en het parodontium kunnen optimaliseren

Een paradox in de tandheelkundige traumatologie is dat bijna alle behandelprocedures een element van nieuw trauma met zich meebrengt wanneer ze worden toegepast, oftewel ze zijn traumatogeen. Enkele voorbeelden hiervan zijn het handmatig of met behulp van een tang terugplaatsen van een verplaatste tand, wat duizenden of miljoenen PDL-cellen zal beschadigen of vernietigen. Het aanbrengen van verschillende soorten spalken, vooral boogspalken, waarbij losse tanden met draden aan een boogspalk worden bevestigd, zal grote compressiezones in het PDL veroorzaken door het aanspannen van de stalen draden en porte d’entrée voor bacteriën creëren langs subgingivaal geplaatste draden. Onvoldoende afdichting van blootliggend dentine en pulpa-expositie kan leiden tot micro-lekkage met vorming van anaërobe bacteriekolonies, die de pulpa ernstig kunnen beschadigen. Daarom is een juiste behandelkeuze, die soms minimale of geen behandeling inhoudt, cruciaal.

In de Dental Trauma Guide worden behandelmethoden gepresenteerd volgens de huidige richtlijnen van de International Association of Dental Traumatology. Deze richtlijnen zijn ontwikkeld door internationale specialisten in de tandheelkundige traumatologie, op basis van beschikbare evidence en clinical practice.

Follow-upregimes voor patiënten met dentaal trauma

Een optimaal follow-upplan moet gericht zijn op het selecteren van tijdstippen waarop de kans om complicaties bij de genezing te diagnosticeren het grootst zijn. Om voor de hand liggende redenen moeten bij het opzetten van een goed en kosteneffectief controlesysteem de kosten en het gemak voor zowel de patiënt als de behandelaar in overweging worden genomen. Het voorgestelde follow-upplan voor een bepaald trauma is gebaseerd op een reeks klinische onderzoeken waarin de overlevingsanalyse bepaald wat het beste tijdstip is voor de diagnose van pulpa- en parodontale complicaties bij de genezing .

Beschrijving en diagnose van complicaties bij de genezing.

In de Dental Trauma Guide is de terminologie van complicaties bij de genezing gebaseerd op de 2020-editie van het Textbook and Color Atlas of Traumatic Dental Injuries door Andreasen et al. Met betrekking tot herstel van de pulpa worden de volgende beschrijvingen gebruikt:

• Pulpanecrose (steriel of geïnfecteerd)
• Wortelkanaalobliteratie (gedeeltelijk of volledig)

Met betrekking tot PDL-genezing worden de volgende complicaties bij de genezing beschreven:

• Oppervlakteresorptie (externe oppervlakteresorptie)
• Vervangingsresorptie (ossale vervangende resorptie)
• Ontstekingsresorptie resorptie (ontsteking gerelateerde resorptie)

Met betrekking tot het marginale parodontium wordt de volgende complicatie bij de genezing beschreven:

• Traumatisch verlies van marginaal bot

Ten slotte, en waarschijnlijk de meest essentiële complicatie, is tandverlies meestal veroorzaakt door de bovengenoemde complicaties.

Voorspelling van complicaties bij de genezing

Er zijn verschillende klinische studies gedaan om genezende/niet-genezende indicatoren te onderscheiden voor de verschillende trauma-gevallen. Deze studies hebben tot nu toe 15 indicatoren gedefinieerd, die significant verband houden met het optreden van complicaties. Van sommige van deze factoren is aangetoond dat ze zeer sterk zijn (type en omvang van het letsel en het stadium van wortelontwikkeling), terwijl andere slechts een geringe invloed hebben (behandeling). De identificatie van deze factoren is meestal gebaseerd op een multivariate statistische analyse, waarbij regressieanalyse het primaire instrument is. Tot op zekere hoogte kan de invloed die deze indicatoren hebben op de genezing van pulpa en het parodontium worden geverifieerd door het resultaat van de apenexperimenten.

Een van de doelen van de Dental Trauma Guide is om de tandarts een hulpmiddel te geven waarmee een risicoprofiel op basis van de belangrijkste indicatoren kan worden ontwikkeld voor een individuele patiënt met een bepaald traumacasus.

Momenteel bevatten de trauma-archieven van het Universitair Ziekenhuis 40.000 traumadossiers van patiënten, allemaal met gestandaardiseerde klinische, radiologische en fotografische documentatie van het type en de omvang van het letsel, inclusief bijbehorende letsels aan de weke delen, evenals informatie over de toegepaste behandeling. Ongeveer 10%, of 4000 patiënten, hebben een langdurige follow-up van 1-10 jaar gehad en deze patiënten vormen de kern van de traumadatabase. Deze trauma’s zijn voor een groot deel representatief voor de 96 verschillende traumascenario’s (zie eerder). De database wordt voortdurend uitgebreid met nieuwe traumagevallen die worden geëvalueerd in de Dental Trauma Guide traumakliniek.

Aanbevolen literatuur

1. ANDREASEN JO, LAURIDSEN E, DAUGAARD-JENSEN J. Dental traumatology: an orphan in pediatric dentistry? Pediatric Dentistry 2009; 31: 133-36.
2. RICHARDS D, LAWRENCE A. Evidence based dentistry. Brit Dent J 1995: 270 – 273.
3. BADER J, ISMAIL A. Survey of systematic reviews in dentistry. J Am Dent Assoc 2004; 135: 464.
4. TORABINEJAD M, BAHJRI K. Essential elements of evidenced-based endodontics: steps involved in conducting clinical research. J Endod 2005; 31: 563 – 569.
5. ANDREASEN JO; ANDERSSON L. Critical considerations when planning experimental in vivo studies in dental traumatology. Dent Traumatol 2011; 27: 275-280
6. ANDREASEN JO. Review article. Experimental dental traumatology. Development of a model for external root resorption. Endod Dent Traumatol 1987; 3:269-287.
7. ANDREASEN JO. History behind the Dental Trauma Guide. Dent Traumatol 2009; 25. In preparation.
8. ANDREASEN JO, SKOUGAARD MR. Reversibility of surgically induced dental ankylosis in rats. Int J Oral Surg 1972; 1:98-102
9. ANDREASEN JO, ANDREASEN FM, MEJÀRE I, CVEK M. Healing of 400 intra-alveolar root fractures. 2. Effect of treatment factors such as treatment delay, repositioning, splinting type and period of antibiotics. Dent Traumatol 2004; 20:203-211.
10. ANDERSSON L, ANDREASEN JO. Important considerations for designing and reporting epidemiologic and clinical studies in dental traumatology. Dent Traumatol 2011; 27: 269-274
11. ANDREASEN JO, JENSEN SS, SAE-LIM V. The role of antibiotics in preventing healing complications after traumatic dental injuries: A literature review. Endod Topic 2006, 14, 80-92.
12. ANDREASEN ET AL. Development of an interactive Dental Trauma Guide. Pediatric Dentistry 2009; 31,133-6.
13. ANDREASEN JO, VINDING TR, AHRENSBURG SS. Etiology and predictors for healing complications in the permanent dentition after dental trauma. A review. Endod Topics 2006;14: 20-27.
14. ANDREASEN FM, ANDREASEN JO, LAURIDSEN E. Luxation Injuries of Permanent Teeth: General Findings. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2018. pp. 413-442
15. ANDREASEN FM, LAURIDSEN E, ANDREASEN JO. Crown Fractures. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2018. pp.327-354.
16. ANDREASEN JO, ANDREASEN FM, TSUKIBOSHI, EICHELSBACHER F. Crown-Root Fractures. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2018. pp. 355-376
17. STOKES AN, ANDERSON HK, COWAN TM. Lay and professional knowledge of methods for emergency management of avulsed teeth. Endod Dent Traumatol 1992; 8: 160-162.
18. HAMILTON FA, HILL FJ, HOLLOWAY PJ. An investigation of dento-alveolar trauma and its treatment in an adolescent population. Part 1: the prevalence and incidence of injuries and the extent and adequacy of treatment received. Brit Dent 1997; 182: 91-95.
19. HAMILTON FA, HILL FJ, HOLLOWAY PJ. An investigation of dento-alveolar trauma and its treatment in an adolescent population. Part 2: dentists’ knowledge of management methods and their perception of barriers to providing care. Brit Dent 1997; 182: 129-133.
20. KAHABUKA FK, WILLEMSEN W, van HOF M, NTABAYE MK, BURGERSDIJK R, FRANKENMOLEN F, PLASSCHAERT A. A initial treatment of traumatic dental injuries by dental practitioners. Endod Dent Traumatol 1998; 14: 206-209.
21. MAGUIRE A, MURRAY JJ, AL-MAJED I. A retrospective study of treatment provided in the primary and secondary care services for children attending a dental hospital following complicated crown fracture in the permanent dentition. Internat Paediatric Dent 2000; 10: 182-190.
22. STEWART SM, MACKIE IC. Establishment and evaluation of a trauma clinic based in a primary care setting. Int. J Paediatr Dent 2004; 14: 409-416.
23. KOSTOPOULOU MN, DUGGAL MS. A study into dentists’ knowledge of treatment of traumatic injuries to young permanent incisors. Int. J Paediatr Dent 2005; 15: 10-19.
24. JACKSON NG, WATERHOUSE PJ, MAGUIRE A. Factors affecting treatment outcomes following complicated crown fractures managed in primary and secondary care. Dental Traumatol 2006; 22: 179-185.
25. HU LW, PRISCO CRD, BOMBANA AC. Knowledge of Brazilian general dentists and endodontists about the emergency management of dento-alveolar trauma. Dental Traumatol 2006; 22: 113-117.
26. COHENCA N, FORREST JL, ROTSTEIN I. Knowledge of oral health professionals of treatment of avulsed teeth. Dental Traumatol 2006; 22: 396-301.
27. DE FRANCA RÌ, TRAEBERT J, de LACERDA JT. Brazilian dentists’ knowledge regarding immediate treatment of traumatic dental injuries. Dental Traumatol 2007; 23: 287-290.
28. YENG T, PARASHOS P. An investigation into dentists’ management methods of dental trauma to maxillary permanent incisors in Victoria, Australia. Dental Traumatol 2008; 24: 443-448.
29. KRASTI G, FILIPPI A, WEIGER R. German general dentists’ knowledge of dental trauma. Dental Traumatol 2009; 25: 88-91.
30. ANDERSSON L, PETTI S, DAY P, KENNY K, GLENDOR U, , ANDREASEN JO. Classification, Epidemiology and Etiology. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2019. pp.252-294.
31. ANDREASEN JO, LØVSHALL H. Response of Oral Tissues to Trauma. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2019. pp.66-131.
32. ANDERSEN PK, ANDREASEN FM, ANDREASEN JO. Prognosis of Traumatic Dental Injuries. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2019. pp. 955-961.
33. ANDREASEN FM, ANDREASEN JO, TSUKIBOSHI M, COHENCA N. Examination and Diagnosis of Dental Injuries. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2019. pp. 295-326.
34. GLENDOR U, ANDERSSON L, ANDREASEN JO. Economic Aspects of Traumatic Dental Injuries. In: Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L, (eds.). Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the Teeth (5th ed.). Oxford, Wiley-Blackwell 2019. pp.982-991.
35. EDEN E, BAYSAL M, ANDERSSON L. Eden Baysal Dental Trauma Index: Face and content validation. Dent Traumatol. 2020 ;36:117-123.
36. ANDERSSON L, FRISKOPP J, BLOMLÖF L. Fiber-glass splinting of traumatized teeth. J Dent Child 1983; 50:21-24.
37. BLOMLÖF L, ANDERSSON L, LINDSKOG S, HEDSTRÖM K-G, HAMMARSTRÖM L. Periodontal healing of replanted monkey teeth prevented from drying. Acta Odontol Scand 1983; 41:117-123.
38. BLOMLÖF L, LINDSKOG S, ANDERSSON L, HEDSTRÖM K-G, HAMMARSTRÖM L. Storage of experimentally avulsed teeth in milk prior to replantation. J Dent Res 1983; 62:912-916.
39. ANDERSSON L, BLOMLÖF L, LINDSKOG S, FEIGLIN B, HAMMARSTRÖM L. Tooth ankylosis. Clinical, radiographic and histological assessments. Int J Oral Surg 1984; 13:423-431.
40. ANDERSSON L, LINDSKOG S, BLOMLÖF L, HEDSTRÖM K-G, HAMMARSTRÖM L. Effect of masticatory stimulation on dentoalveolar ankylosis after experimental tooth replantation. Endod Dent Traumatol 1985;1:13-16.
41. HAMMARSTRÖM L, BLOMLÖF L, FEIGLIN B, ANDERSSON L, LINDSKOG S. Replantation of teeth and antibiotic treatment. Endod Dent Traumatol 1986;2:51-57.
42. ANDERSSON L, JONSSON BG, HAMMARSTRÖM L, BLOMLÖF L, ANDREASEN JO, LINDSKOG S. Evaluation of statistics and desirable experimental design of a histomorphometrical method for studies of root resorption. Endod Dent Traumatol 1987:3:288-95.
43. ANDERSSON L. Dentoalveolar ankylosis and associated root resorption in replanted teeth. Experimental and clinical studies in monkeys and man. Swedish Dental Journal Suppl 1988: 56: 1-75
44. ANDERSSON L, BODIN I, SÖRENSEN S. Progression of root resorption following replantation of human teeth after extended extra-oral storage. Endod Dent Traumatol 1989;5:38-47.
45. ANDERSSON L, BODIN I. Avulsed human teeth replanted within 15 minutes – a long-term clinical follow-up study. Endod Dent Traumatol 1990;6:37-42
46. ANDERSSON L. Progression of replacement resorption after replantation of avulsed teeth. In Proceedings of the Second International Conference on Dental Trauma. Folksam, Stockholm, 1991
47. GLENDOR U, HALLING A, ANDERSSON L, EILERT-PETERSON E. Incidence of traumatic tooth injuries in children and adolescents in the county of Västmanland, Sweden. Swed Dent J 1996:20;15-28
48. PETERSSON EE, ANDERSSON L, SÖRENSEN S. Traumatic oral vs non-oral injuries. An epidemilogical study during one year in a Swedish county. Swed Dent J 1997:21:55-68
49. GLENDOR U, HALLING A, ANDERSSON L, ANDREASEN J O, KLITZ I. Type of treatment and estimation of time spent on dental trauma. – A longitudinal and retrospective study. Swed Dent J 1998;22:47-60.
50. ANDERSSON L, MALMGEN B. The problem of Dentoalveolar ankylosis and subsequent replacement resorption in the growing patient. Australian Endodontic Journal 1999; 25:57-61
51. GLENDOR U, HALLING A, BODIN L, ANDERSSON L, NYGREN Å, KARLSSON G, KOUCHECKI B. Direct and indirect time spent on care of dental trauma: a 2 year prospective study of children and adolescents. Endod Dent Traumatol. 2000;16:16-23.
52. GLENDOR U, SVENSSON L-I, ANDERSSON L. Tand och käkskador vid idrott. En Folksam studie om 5000 forsäkringsanmälda tand- och käkskador under åren 1994-1997. Folksam, Stockholm 2002.
53. ANDERSSON L, EMAMI-KRISTIANSEN Z, HOGSTROM J. Single-tooth implant treatment in the anterior region of the maxilla for treatment of tooth loss after trauma: A retrospective clinical and interview study. Dental Traumatology 2003;19:126-131
54. ANDERSSON L, AL-ASFOUR A, AL-JAME Q. Knowledge of first aid measures of avulsion and replantation of teeth. An interview study of 221 Kuwaiti schoolchildren. Dent Traumatol 2006; 22: 57-65.
55. ANDERSSON L, ANDREASEN JO. Soft tissue injuries. (Chapter author) Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the teeth, 4th edn, Oxford: BlackwellMunksgaard; 2007.
56. TSUKIBOSHI M, ANDERSSON L, ANDREASEN JO. Transplantation of teeth (Chapter author) Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the teeth, 4th edn, Oxford: BlackwellMunksgaard 2007
57. GLENDOR U, ANDERSSON L. Resources spent on Dental Injuries. (Chapter author) Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries to the teeth, 4th edn, Oxford: BlackwellMunksgaard 2007
58. AL-JAME Q , ANDERSSON L, A AL-ASFOUR. Kuwaiti parents’ knowledge of first aid measures of avulsion and replantation of teeth, an-interview study in Kuwait. Medical Princ Pract 2007; 16: 274-279.
59. ABU-DAWOUD M, AL-ENEZI B, ANDERSSON L. Knowledge of emergency management of avulsed teeth among young physicians and dentists. Dent Traumatol 2007;23: 348-355
60. AL ASFOUR A, ANDERSSON L, AL-JAME Q. School teachers’ knowledge of tooth avulsion and dental first aid before and after receiving information about avulsed teeth and replantation. Dent Traumatol. 2008:24: 43-49
61. AL ASFOUR A, ANDERSSON L The effect of a leaflet given to parents for first aid measures after tooth avulsion. Dent Traumatol 2008; 24:515-521
62. HASAN AA, QUDEIMAT MA, ANDERSSON L. Dent Traumatol. Prevalence of traumatic dental injuries in preschool children in Kuwait – a screening study.2010;26:346-50.
63. ANDERSSON L, TSUKIBOSHI M, ANDREASEN JO. Tooth transplantation. Chapter 17 in textbook Andersson L, Kahnberg K-E, Pogrel MA (Editors) Oral & Maxillofacial Surgery. Wiley, Oxford. 2010.
64. ANDERSSON L. Availability of emergency dental treatment – a question of organization. Editorial. Dent Traumatol 2010; 26:211
65. ANDERSSON L. Emerging countries in dental trauma research. Editorial. Dent Traumatol 2010;26: 303
66. ANDREASEN JO, ANDREASEN FM, BAKLAND LK, FLORES MT, ANDERSSON L. Traumatic Dental Injuries. A Manual, 3rd edn. Oxford: Wiley, 2011.
67. ANDERSSON L, ANDREASEN JO. Important consideration for designing and reporting epidemiologic and clinical studies in dental traumatology. Dent Traumatol 2011; 27:269-274.
68. ANDREASEN JO, ANDERSSON L. Critical considerations when planning experimental in vivo studies in dental traumatology in vivo. Dent Traumatol 2011; 27:275-280.
69. ANDERSSON L, ANDREASEN JO, KRISTENSEN KF. Writing an original article for publication in Dental Traumatology. Dent Traumatol 2011;24: 328-333
70. AL SANE M, BOURISLY N, ALMULLA T, ANDERSSON L. Lay peoples’ preferred sources of health information on the emergency management of tooth avulsion. Dent Traumatol. 2011; 27:432-437.
71. DIANGELIS AJ, ANDREASEN JO, EBELESEDER K, KENNY DJ, TROPE M, SIGURDSSON S, ANDERSSON L ET AL. International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 1. Fractures and luxations of permanent teeth. Dent Traumatol 2012; 28:2-12
72. ANDERSSON L, ANDREASEN JO, DAY PF, HEITHERSAY G, TROPE M, DIANGELIS AJ, KENNY DJ ET AL International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 2. Avulsion of permanent teeth Dent Traumatol 2012;28: 88-96
73. ANDERSSON L. New Guidelines for treatment of avulsed permanent teeth. Editorial. Dent Traumatol 2012; 28:87
74. MALMGREN B, ANDREASEN JO, FLORES MT, ROBERTSON A, DIANGELIS AJ, ANDERSSON L, CAVALLERI G ET AL. International Association of Dental Traumatology guidelines for the management of traumatic dental injuries: 3. Injuries in the primary dentition. Dent Traumatol. 2012; 28:174-82.
75. ANDERSSON L. Epidemiology of traumatic dental injuries. J Endod. 2013 Mar;39(3 Suppl): S2-5
76. ANDERSSON L. Epidemiology of traumatic dental injuries. Pediatr Dent. 2013; 35:102-5.
77. ANDERSSON L. Epidemiology of traumatic dental injuries. J Endod. 2013;39: (3 Suppl):2-5.
78. ALNAGGAR D, ANDERSSON L. Emergency management of traumatic dental injuries in 42 countries. Dent Traumatol. 2015; 31: 89–96
79. ANDERSSON L. Our duty to promote local emergency services for traumatic dental injuries. Contem Clin Dent 2015;6: S1-2.
80. JAFARZADEH H, SARRAF SHIRAZI A, ANDERSSON L. The most-cited articles in dental, oral, and maxillofacial traumatology during 64 years. Dent Traumatol. 2015; 31:350-60.
81. BEN HASSAN MW, ANDERSSON L, LUCAS PW. Stiffness characteristics of splints for fixation of traumatized teeth. Dent Traumatol. 2016; 32:140-5
82. DIANGELIS AJ, ANDREASEN JO, EBELESEDER KA, KENNY DJ, TROPE M, SIGURDSSON A, ANDERSSON L, BOURGUIGNON C, FLORES MT, HICKS ML, LENZI AR, MALMGREN B, MOULE AJ, POHL Y, TSUKIBOSHI M. Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 1. Fractures and Luxations of Permanent Teeth. Pediatr Dent. 2016; 38:358-368.
83. ANDERSSON L, ANDREASEN JO, DAY P, HEITHERSAY G, TROPE M, DIANGELIS AJ, KENNY DJ, SIGURDSSON A, BOURGUIGNON C, FLORES MT, HICKS ML, LENZI AR, MALMGREN B, MOULE AJ, TSUKIBOSHI M. Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 2. Avulsion of Permanent Teeth. Pediatr Dent. 2016; 38:369-376.
84. MALMGREN B, ANDREASEN JO, FLORES MT, ROBERTSON A, DIANGELIS AJ, ANDERSSON L, CAVALLERI G, COHENCA N, DAY P, HICKS ML, MALMGREN O, MOULE AJ, ONETTO J, TSUKIBOSHI M. Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 3. Injuries in the Primary Dentition. Pediatr Dent. 2016; 38:377-385.
85. MALMGREN B, ANDREASEN JO, FLORES MT, ROBERTSON A, DIANGELIS AJ, ANDERSSON L, CAVALLERI G, COHENCA N, DAY P, HICKS ML, MALMGREN O, MOULE AJ, ONETTO J, TSUKIBOSHI M. Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 3. Injuries in the Primary Dentition. Pediatr Dent. 2017; 39:420-428.
86. DIANGELIS AJ, ANDREASEN JO, EBELESEDER KA, KENNY DJ, TROPE M, SIGURDSSON A, ANDERSSON L, BOURGUIGNON C, FLORES MT, HICKS ML, LENZI AR, MALMGREN B, MOULE AJ, POHL Y, TSUKIBOSHI M. Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 1. Fractures and Luxations of Permanent Teeth. Pediatr Dent. 2017; 39:401-411.
87. ANDERSSON L, ANDREASEN JO, DAY P, HEITHERSAY G, TROPE M, DIANGELIS AJ, KENNY DJ, SIGURDSSON A, BOURGUIGNON C, FLORES MT, HICKS ML, LENZI AR, MALMGREN B, MOULE AJ, TSUKIBOSHI M. Guidelines for the Management of Traumatic Dental Injuries: 2. Avulsion of Permanent Teeth. Pediatr Dent. 2017; 39:412-419.
88. AL-MUSAWI A, AL-SANE M, ANDERSSON L. Smartphone App as an aid in the emergency management of avulsed teeth. Dent Traumatol. 2017; 33:13-18
89. MASLAMANI M, ALMUSAWI A, JOSEPH B, GABATO S, ANDERSSON L. An experimental model for studies on delayed tooth replantation and ankylosis in rabbits. Dent Traumatol. 2016; 32:443-449.
90. KENNY KP, DAY PF, SHARIF MO, PARASHOS P, LAURIDSEN E, FELDENS CA, COHENCA N,SKAPETIS T, LEVIN L, KENNY DJ, DJEMAL S, MALMGREN O, CHEN YJ, TSUKISBOSHI M,ANDERSSON L. What are the important outcomes in traumatic dental injuries? Aninternational approach to the development of a core outcome set. Dent Traumatol. 2018; 34:4-11.
91. MASLAMANI M, JOSEPH B, GABATO S, ANDERSSON L. Effect of periodontal ligament removal with gauze prior to delayed replantation in rabbit incisors on rate of replacement resorption. Dent Traumatol. 2018; 34:182-187
92. PETTI S, GLENDOR U, ANDERSSON L. World traumatic dental injury prevalence and incidence, a meta-analysis-One billion living people have had traumatic dental injuries. Dent Traumatol. 2018; 34:71-86.
93. PETTI S, ANDREASEN JO, GLENDOR U, ANDERSSON L. The fifth most prevalent disease is being neglected by public health organisations. Lancet Glob Health. 2018; 6:e1070-e1071.
94. LAURIDSEN E, ANDREASEN JO, BOUAZIZ O, ANDERSSON L. Risk of ankylosis of 400 avulsed and replanted human teeth in relation to length of dry storage: A re-evaluation of a long-term clinical study. Dent Traumatol. 2019 Oct 20. doi: 10.1111/edt.12520. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 31631495.